M16A1

Miciu

Dane podstawowe
Państwo Stany Zjednoczone Stany Zjednoczone
Producent Colt's Manufacturing Company
Rodzaj karabin szturmowy
Historia
Prototypy 1957 - 1960
Produkcja seryjna 1960 - do chwili obecnej
Wyprodukowano ponad 8 000 000 egz.
Dane techniczne
Kaliber 5,56 mm
Nabój 5,56 x 45 mm
Magazynek 30 nab.
Wymiary
Długość 991-1004 mm
Długość lufy 508 mm
Masa
broni 2,97-3,53 kg
Inne
Prędkość pocz. pocisku 990 m/s
Energia pocz. pocisku 1745 J
Szybkostrzelność teoretyczna 700 - 900 strz./min.
Zasięg skuteczny 550 m

W 1955 roku w amerykańskiej firmie Armalite powstał prototyp karabinu AR-10 (kalibru 7,62 x 51 mm NATO). Jego konstruktor Eugene Stoner postanowił skonstruować możliwie najlżejszy karabin automatyczny. Dzięki starannemu doborowi układu konstrukcyjnego (układ z odprowadzaniem gazów prochowych bez tłoka gazowego, z bezpośrednim działaniem gazów prochowych na suwadło) i materiałów (szerokie wykorzystanie aluminium zamiast stali) jego karabin ważył zaledwie 3,2 kg (opracowany w tym samym czasie M14 - ponad 4 kg).

Nowy karabin był badany przez armię amerykańską, ale awangardowa konstrukcja nie wzbudziła zaufania wojskowych. W 1960 roku firma Armalite rozpoczęła seryjną produkcję AR-10, ale z braku zamówień została ona szybko zakończona.

W tym samym czasie w USA, wzorem innych krajów, trwały prace nad opracowaniem naboju pośredniego. W 1957 roku opracowano w oparciu o nabój cywilny .222 Remington Magnum nabój oznaczony .223 Remington (5,56 x 45 mm). Stoner przystosował swój karabin do zasilania nową amunicją. Nowy AR-15 był jeszcze mniejszy i lżejszy niż AR-10. Nowa amunicja sprawiła, że odrzut karabinu był minimalny, a umieszczenie kolby na przedłużeniu lufy (tzw. liniowy układ broni) sprawiło, że karabin był łatwy do opanowania przy strzelaniu.

Testy wojskowe jednak wykazały, że celność karabinu jest niska. Ciągłe problemy z bronią sprawiły, że w 1959 roku Armalite sprzedała prawa patentowe nowego karabinu firmie Colt's Patent Firearms Company. W 1960 roku Stoner także przeniósł się do Colta. W tym samym roku poradzono sobie z problemem celności AR-15. Okazało się, że źle dobrano skok gwintu lufy. Po zmianie skoku gwintu karabin uznano za gotowy do produkcji seryjnej i rozpoczęto promocję broni.

Pierwszym zamawiającym były Siły Powietrzne Stanów Zjednoczonych. Zamówione karabiny (8000 sztuk) miały zastąpić karabinki M1 i M2, w które uzbrojeni byli żołnierze chroniący lotniska i bazy pocisków rakietowych. W 1962 roku 1000 karabinów zamówiła Armia Stanów Zjednoczonych. Zakupione karabiny zostały dostarczone amerykańskim jednostkom walczącym w Wietnamie. W 1963 roku przyszło następne zamówienie ze strony lotnictwa (19 000 karabinów). Jednocześnie na zamówienie armii powstała nowa wersja XM16E1 wyposażona w dosyłacz zamka. Zamówiono 85 000 sztuk karabinów XM16.

W następnych latach kolejne serie karabinu trafiały w ręce amerykańskich żołnierzy i były intensywnie testowane. Wkrótce pojawiło się mnóstwo meldunków o wysokiej zawodności nowych karabinów. W warunkach bojowych bardzo częste były przypadki zacięć. Okazało się, że prototypowa amunicja 5,56 x 45 mm była elaborowana cywilnym prochem Dupont IMR, natomiast partie produkowane dla wojska standardowym prochem wojskowym. Zmiana prochu wynikła z tego, że proch Dupont był zbyt higroskopijny, przez co ulegał szybko zawilgoceniu i amunicja stawała się bezużyteczna w warunkach polowych (w warunkach cywilnych nie miało to większego znaczenia, bo naboje miały być przechowywane w domach w suchych miejscach). Ponieważ w trakcie prób AR-15 strzelano amunicją prototypową, karabin prawie nie wymagał czyszczenia po strzelaniu — wynikło to z podstawowej cech prochu Dupont, czyli tego, że wytwarzał znacznie mniej osadów niż proch standardowy (chodziło o to, żeby użytkownik cywilny nie musiał czyścic broni; docelowo miał on ją nosić regularnie do przeglądu, podczas którego broń miała być czyszczona). Dlatego z karabinami nie zamówiono zbyt wielu zestawów służących do czyszczenia uznając, że operacja ta będzie rzadko przeprowadzana. W warunkach wietnamskich, w wysokiej temperaturze i wilgotności, przy strzelaniu seryjną amunicją karabiny szybko ulegały zanieczyszczeniu, przy braku regularnego czyszczenia rurka doprowadzająca gazy prochowe na suwadło zarastała osadami i w rezultacie karabin się zacinał. Inny problem stanowiła konstrukcja zamka i rączki napinającej (niepołączona z zamkiem), która nie pozwalała na dopchnięcie zamka w broni zanieczyszczonej np. piaskiem (typowo w takiej sytuacji użytkownik ręcznie dopychał zamek i zaczynał strzelać, a ruch zamka i gazy prochowe usuwały piasek). Dostarczenie odpowiedniej ilości zestawów czyszczących rozwiązało częściowo problemy z niezawodnością, ale od tamtej pory zaczęto mówić, że M16 jest bronią zawodną i niesolidną. Ostatecznie problemom z niezawodnością położyła kres zmiana prochu, którym elaborowano amunicję i podjęcie decyzji o chromowaniu wnętrza karabinu w celu zwiększenia odporności na zabrudzenia i korozję, a także przekonstruowanie zamka i rączki napinającej, aby stało się możliwe dopchnięcie zamka przez strzelca (od wersji M16A1). Od 1970 roku każdy karabin posiada w kolbie schowek na zestaw służący do czyszczenia broni.
[link widoczny dla zalogowanych]